-
ALLEDAAGSE WETENSCHAP
- Op
een snikhete dag in juli stapte ik in de bus van Lelystad naar
Emmeloord.
Na een succesvol gesprek over samenwerking tussen mijn school en het Waterschap Zuiderzeeland ging ik op mijn gemak
halverwege de bus bij de bagage plek zitten en zette mijn walkradio aan.
Een klein meisje kwam samen met haar vader de bus binnen en ging aan de andere kant van het gangpad zitten.
Ze had een enorme dolfijnballon bij zich. Die deinde in het gangpad en hing daar nogal in de weg.
Haar vader bond hem daarom in de bagageruimte vast, tegenover de uitgang (afbeelding 1). -
-
Afb. 1.
Tevreden voor me uitstarend naar de zweverige dolfijn viel me ineens iets merkwaardigs op;
Als de bus optrok en de overige passagiers en ik in onze zitting werden gedrukt ging de dolfijn zwierig naar voren.
Werd er geremd, dan vertraagde dolfijn en gingen wij met de oorspronkelijke snelheid door, tot de wrijving tussen kleding en zitting
ons tenslotte ook afremde.
Ging de bus naar rechts, dan volgde de dolfijn, terwijl wij naar links schoven, de traagheidwetten volgend.
Stuurde de chauffeur naar links, dan deinde de dolfijn mee en wij bogen willoos naar rechts.
Ik ging er eens goed voor zitten en merkte dat het patroon bij alle bewegingen van de bus hetzelfde was;
de dolfijn volgde steeds gehoorzaam de wil van de chauffeur.
Ik maakte er een diagrammetje van bij mijn aantekeningen over het bezoek bij het Waterschap (bijlage 1).
Helaas kwam aan mijn waarnemingen een onverwacht einde toen een dikke mevrouw in een bocht de dolfijn platdrukte.
De knal deed de door voortdurende terrorisme dreiging immer waakzame passagiers uit hun stoel schieten, oordopjes plopten uit oren,
haar ging nog steiler staan dan door de gel en het kindje ging huilen (afbeelding 2).>
De dikke mevrouw suste dat met een biljetje van 5€ en bij het uitstappen lieten het meisje en haar vader het ontzielde vodje van de dolfijn die de traagheidswetten had getrotseerd achteloos achter...
Als kleine jongen had ik in de Amsterdamse tram al opgemerkt dat de luchtmassa daar de traagheidswetten volgt.
Als er een paar plaatsen voor mij een paar volkse dames met een vers gezet, stevig permanentje zaten, dan kreeg ik bij het optrekken van de tram bij een halte steeds een golf over mij heen van de weeďge lucht van sterk verhit haar met permanent .
Bus trekt op: permanentwalm bedwelmt
Dat zou een lezersvraag kunnen zijn. Ik was er een paar minuten na de fatale knal uit; de soortelijke massa van de dolfijn was aanzienlijk lager
dan die van de lucht in de bus, hij wilde “drijven”.
Bij het optrekken van de bus werd de luchtmassa naar achteren gedrukt waardoor er tijdelijk een drukgradiënt ontstond met lage druk bij de chauffeur
en hoge druk achterin.
De dolfijn “drijft” daardoor naar voren. De andere bewegingen zijn allemaal op dezelfde manier te verklaren.
Dat lucht zo’n slap en samendrukbaar medium is weten we eigenlijk wel, maar dat het dit soort subtiele,
lokale gevolgen kan hebben had ik mij nooit gerealiseerd.
Dirk Meijers
Natuurwetenschappen
Bijlage 1.
